تفاوت زبان ترکی استانبولی و ترکی آذری

فهم مشترک: 

 در ایران یک ترک آذری تا حد زیادی از مفهوم یک مکالمه به زبان ترکی استانبولی اطلاع پیدا می کند، اما اگر این مکالمه تا حدودی رسمی باشد یا در مورد موضوعات خاص و علمی باشد احتمالا فرد آذری زبان، معنی حرف فرد ترکیه ای را متوجه نخواهد شد. البته این موضوع در مورد همه اذری زبان ها هم صدق نمی کند.

 افرادی که آذری زبان هستند اما  در تهران متولد شده اند و خیلی با فرهنگ (سینما، موسیقی و …) ترکیه رابطه ندارند ممکن است اصلا نتوانند با یک ترکیه ای ارتباط برقرار کنند.

تفاوت های ریشه ای و گرامری: 

تفاوت های گرامری بین زبان آذری و ترکی استانبولی خیلی کم است. در واقع گرامر این زبان ها تا حد زیادی یکسان است. تفاوت ها بیشتر در بین واژه هایی است که در آذری و ترکی استفاده می شود. بنابراین اگر یک آذری بخواهد ترکی استانبولی یاد بگیرد، میتواند این کار را به سرعت انجام دهد. تنها کافیست کمی با لهجه و کلمات آن آشنا شود.

تفاوت در خط نوشتار:

 تفاوت در خط یکی از مهمترین تفاوت ها بین ترکی استانبولی و آذری است. درایران مردم ترکی را به خط عربی می نویسند در حالی که مردم ترکیه آن را به خط لاتین می نویسند. با اینکه بسیاری از آذری زبان های ایران به دلیل آشنایی با زبان انگلیسی یادگیری الفبای آنها بسیار ساده میتوانند ترکی لاتین را بخوانند اما در بین مردم ترکیه به ویژه در بین جوان کمتر کسی میتواند ترکی را به خط عربی بخواند. در ترکیه تنها دلیل آشنایی با خط عربی به واسطه تعالیم اسلامی است و خواندن ترکی به این زبان برای آنها بسیار سخت است.

حروف الفبای زبان ترکی استانبولی 29 حرف دارد ولی در زبان آذربایجانی (آذری) حروف الفبا ۳۲ حرف است که در واقع ۳ حرف اضافه دارد. حروف اضافه ی زبان آذری را میتوان این طور نام برد:

• x/x/
• ə/ä
• /q/x, g. k

حروف صدا دار و بی صدا نیز این تفاوت ها را می سازد برای مثال:

1. حرف ترکی استانبولی u معادل حرف ترکی آذری o است.
2. حرف ترکی استانبولی ü معادل حرف ترکی آذری ö است.
3. حرف ترکی استانبولی k معادل حرف ترکی آذری g است.
4. حرف ترکی استانبولی ç معادل حرف ترکی آذری c است.
5. حرف ترکی استانبولی x معادل حرف ترکی آذری  K است.

پسوند هایی مانند ten tan te ta در زبان ترکی استانبولی به معنای ” در ” است حال آن که پسوند هایی نظیر den dan de da در زبان ترکی اذری به معنای ” از” می باشد.

در مبحث ضمایر نیز یک سری تفاوت هایی در این دو زبان دیده می شود به عنوان مثال در زبان ترکی استانبولی ضمیر ” من ” را به صورت ben و در زبان ترکی آذری mənاستفاده می شود.

اما ضمیرهای اشاره هر دو زبان کاملا به هم شباهت دارند به جز ضمیر اشاره həmin در زبان ترکی آذری که معادل ضمیر اشاره şu در زبان ترکی استانبولی است.